Owczarek szkocki collie to jedna z tych ras, które rozpoznają praktycznie wszyscy, choć wielu nie zna prawidłowej nazwy. Dla sporej części osób owczarki szkockie to po prostu psy Lassie. A wszystko to za sprawą powieści, a później także i filmu, którego bohaterem był pies collie. Czy tak jak bohater książki i filmu owczarek szkocki długowłosy jest tak wierny i oddany swojemu opiekunowi? Jakie wymagania ma ta rasa i czy nadaje się dla każdego?
Pochodzenie rasy
Owczarek szkocki powstał prawdopodobnie z krzyżowania seterów z innymi rasami brytyjskimi. Psy podobne do collie pojawiły się w XVI wieku, ale oficjalnie rasa zadebiutowała w 1860 r. podczas wystawy w Birmingham. W Polsce rasa tych psów pojawiła się w roku 1924.
Jak sama nazwa sugeruje, za ojczyznę tych owczarków przyjmujemy Szkocję. To właśnie w rejonie szkockich terenów górzystych owczarek szkocki wykorzystywany był jako pies pasterski do pilnowania stada owiec. Obok tropienia i zaganiania zwierzyny owczarek collie wykazywał się również doskonałym stróżowaniem. Określenie collie wywodzi się prawdopodobnie od hodowanej w Wielkiej Brytanii odmiany owiec colley.
Z czasem owczarki szkockie coraz częściej znajdywały miejsce w domach jako członkowie rodziny i wspaniałe psy do towarzystwa. Szczyt popularności rasy przypada na lata 50. i 60. XX wieku, kiedy to na fali książki, a następnie filmu i serialu, wszyscy chcieli mieć swojego wiernego Lassie.
Pies Lassie – czyli owczarek collie
O psie rasy owczarek szkocki długowłosy świat na szeroką skalę usłyszał po raz pierwszy za sprawą powieści dla dzieci i młodzieży Lassie, wróć autorstwa Erica Knighta. Książka została opublikowana w 1940 r. i opowiadała historię psa imieniem Lassie, który musiał pokonać długą drogą, by ponownie spotkać się ze swoim opiekunem. Ludzie szybko pokochali tę historię, zatem kwestią czasu było zekranizowanie książki. Powstał film Lassie, wróć w 1943 r, a później także i w 2020 r. Nie zabrakło również serialu z 1954 r. o tym samym tytule.
Do dziś rasa ta jest jedną z lepiej rozpoznawanych na świecie, choć dla wielu jej nazwa brzmi Lassie. Popularność na ogół nie idzie w parze z dobrobytem psów, nie inaczej było i w tym przypadku. Owczarki szkockie bowiem potrzebują dużo ruchu i zainteresowania ze strony opiekuna. Także same z siebie nie stają się lojalne i oddane do końca bez powodu. Na taką wierność collie trzeba sobie zasłużyć. Nie spotkało się to ze zrozumieniem osób zafiksowanych na naiwny obraz tego psa i przez to często owczarki traciły dom. Na szczęście bum na rasę minął i nawet kolejne adaptacje tej historii nie wywołują już takiego szaleństwa na punkcie collie.
Wygląd rasy
Na wstępie warto podkreślić, że istnieją dwie odmiany owczarka szkockiego – długowłosa i krótkowłosa. Znacznie bardziej popularny jest owczarek długowłosy collie. To pies o eleganckiej i harmonijnej budowie ciała. Jest ładnie umięśniony, ale przy tym nie masywny. Jego głowa jest proporcjonalna do reszty ciała, pysk wydłużony, a uszy półstojące i opadające do przodu w 1/3 wysokości (tzw. załamane uszy). Oczy na ogół są ciemne, choć w odmianie merle collie może mieć oczy niebieskie.
Owczarek szkocki długowłosy jest psem średniej wielkości. Dorosłe osobniki osiągają od 51 do 61 cm wzrostu w kłębie i ważą od 18 do 29 kg. Objętości collie dodaje sierść i przez to wydaje się, że owczarki ze Szkocji są znacznie większe niż w rzeczywistości. Czasem nawet sprawiają wrażenie, jakby miały na sobie sztuczne futro.
Owczarek szkocki długowłosy w wersji tricolor.
Sierść i umaszczenie collie
Bardzo charakterystyczna dla owczarka szkockiego jest jego piękna sierść. Collie ma bardzo długą sierść składającą się z gęstego, prostego i szorstkiego włosa okrywowego oraz miękkiego i obfitego podszerstka. Tak gęsty podszerstek miał za zadanie chronić psy podczas pilnowania owiec w niesprzyjającym górskim terenie. Dzięki temu dziś psy collie dobrze radzą sobie zimą.
Owczarek szkocki collie występuje w trzech odmianach kolorystycznych. Najbardziej znane jest umaszczenie śniade, czyli takie umaszczenie, jakie miał pies Lassie. Pies śniady jest biały, a na sierści rozmieszczone są łaty w odcieniu od jasnozłotego po ciemnobrązowy. Inne umaszczenie collie to tricolor, nazywane też czasem czarnym. Collie tricolor w większości jest czarny, a na pysku, klatce piersiowej i brzuchu występują jasnobrązowe podpalania, łapy zaś, szyja i większość brzucha są białe. Dopuszczalna jest jeszcze odmiana blue merle (marmurkowa), w której pies ma szarawą sierść z ciemniejszymi plamami, a na łapach i pysku widać podpalanie. Owczarek szkocki merle jako jedyny może mieć niebieskie oczy. To właśnie w odmianie marmurkowej collie jest często mylony z border collie.
Owczarek szkocki – czesanie i pielęgnacja
Z racji długiej, gęstej i obfitującej w podszerstek sierści, collie wymaga starannej pielęgnacji i częstego – nawet codziennego – czesania. W przeciwnym razie sierść zacznie się plątać i kudłaczyć, a dodatkowo może dochodzić do problemów skórnych. W okresie zmiany okrywy włosowej, średnio dwa razy w roku, sierść wymaga jeszcze więcej pielęgnacji, bo wypada hurtowo i jest dosłownie wszędzie. Warto sprawdzać też systematycznie stan uszu owczarka, ponieważ mogą tam tworzyć się stany zapalne i infekcje bakteryjne bądź grzybicze.
Pielęgnacja długiej i gęstej sierści collie wymaga wiele wysiłku.
Owczarek collie miniaturowy
Nie istnieje żadna wersja miniaturowa owczarka szkockiego, ale uwaga – istnieje rasa wyglądająca niemal identycznie jak collie. Owczarek szetlandzki, znany też jako sheltie, to niemal brat bliźniak collie z tą różnicą, że jest znacznie mniejszy. Przez to wiele osób mylnie zakłada, że jest to miniaturowy owczarek szkocki długowłosy.
Owczarek szkocki długowłosy – charakter i usposobienie
Owczarek szkocki collie jest psem inteligentnym, chętnym do współpracy z człowiekiem, towarzyskim i wiernym. Rzeczywiście wiele ma wspólnego ze słynnym Lassie, ponieważ mocno przywiązuje się do swojej rodziny i chce spędzać z nią jak najwięcej czasu. To pies, który nie lubi samotności i nudy, warto więc zadbać o naukę sztuczek i komend.
Owczarek szkocki jest również bardzo aktywny i potrzebuje dużo ruchu. Najlepsze w jego wypadku są długie spacery w spokojne miejsca, by mógł się wyciszyć i skupić na eksploracji. Dobrze też zadbać o zajęcia węchowe, jak np. nosework. Nie zapominajmy bowiem, że owczarek szkocki to pies pasterski, który stworzony został do pracy. Nie można go więc zostawić samego sobie, bo z nudów zacznie sprawiać problemy.
Collie jest psem wrażliwym, delikatnym i łagodnym. Zrównoważony owczarek nie wykazuje agresji, ale jest dość nieufny wobec obcych osób. Ma to związek oczywiście z jego rolą stróża stada owiec. Dziś owczarek collie strzeże swojej rodziny i woli nie dopuszczać od razu obcych do swojego grona. Natomiast jak już przekona się do człowieka, to jest przyjacielsko nastawiony.
Owczarki szkockie collie są bardzo aktywne.
Dla kogo pies collie?
Owczarek szkocki z całą pewnością potrzebuje aktywnego opiekuna, który będzie z nim spędzał czas na długich spacerach i innych aktywnościach. Te inteligentne psy potrzebują zadań w życiu, by nie popaść w nudę i frustrację. Nie znaczy to jednak, że stale muszą coś robić – ważne, by pozwolić im też na zdrowy i regenerujący wypoczynek.
Owczarek szkocki nie należy do trudnych psów i nie wymaga doświadczonego opiekuna, ale przestrzegamy przed przesadnym zachłyśnięciem się stereotypem Lassie. Z racji swojej inteligencji collie bywają uparte i niekonsekwentnej osobie potrafią wejść na głowę. Na pewno osoba decydująca się na tę rasę musi doskonale zdawać sobie sprawę z jej potrzeb i tego, do czego te psy zostały stworzone. Pasterskie i stróżujące psy, którym nie zapewni się odpowiedniego wychowania i zajęcia, mogą stać się utrapieniem w mieście. Dlatego też potrzebują opiekuna konsekwentnego i cierpliwego.
Rzeczywiście owczarek szkocki długowłosy tworzy mocną więź z opiekunem i przywiązuje się do swojej rodziny. Jest więc wspaniałym i lojalnym przyjacielem, z którym można świetnie spędzać czas. Collie na ogół dobrze dogaduje się również z dziećmi, choć pamiętajmy, że żaden pies nie może pozostawać z maluszkiem bez nadzoru dorosłych. Zazwyczaj również owczarek szkocki nie ma problemów z dogadywaniem się z innymi psami, choć duży wpływ na to ma także socjalizacja i zachowanie człowieka.
Zdrowie i długość życia owczarka collie
Na ogół owczarki szkockie cieszą się dobrym zdrowiem i długim życiem – osiągają średnio 14-16 lat. Jak każda rasa jednak obciążone są ryzykiem wystąpienia niektórych chorób. Collie szczególnie narażone są na:
- dysplazję stawów biodrowych,
- anomalię oka collie – to typowa dla rasy choroba, która stopniowo ogranicza pole widzenia psu, a z czasem doprowadza nawet do utraty wzroku,
- mikroftalmię i anoftalmię – również choroba oczu, polegająca na tym, że narządy rozwijają się zbyt małe lub w ogóle ich nie ma. Na problemy z oczami najczęściej narażone są collie merle,
- nadwrażliwość na narkozę.
Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia wymienionych chorób, należy kupić collie wyłącznie z renomowanej hodowli, która bada swoje psy pod kątem wad genetycznych. Dysplazja dotyka wiele psów dużych ras, dlatego należy mądrze dobierać psu ruch, podawać ustalone z weterynarzem suplementy oraz pilnować prawidłowej wagi psa. Natomiast by uniknąć komplikacji spowodowanych ewentualną nadwrażliwością na narkozę, wystarczy zrobić echo serca. Można też planowaną operację przeprowadzić w gabinecie z wziewną narkozą, która jest bezpieczniejsza.
Owczarek szkocki długowłosy szczeniak – cena i hodowla
Jeśli naszym marzeniem jest owczarek szkocki collie, to poszukajmy sprawdzonej hodowli tej rasy. Nigdy nie kupujmy psa z pseudohodowli, w której psy nie są przebadane pod kątem wad genetycznych i często rozmnażane są ze sobą osobniki nadpobudliwe i lękowe. Dobry hodowca dba o zdrowie rodziców, ale i maluchów. Zapewnia także właściwą socjalizację, która jest bezcenna i rzutuje na całe późniejsze życie psa. Może również doradzić nowemu opiekunowi, jak dbać i jak wychowywać nowego członka rodziny.
Owczarek szkocki collie z rodowodem kosztuje średnio od 2500 do 5000 zł.