Charty to bez wątpienia psy, obok których nie sposób przejść obojętnie. Wysokie, bardzo smukłe i niesamowicie sprawne psy wyróżniają się na tle pozostałych ras. Jedną z odmian jest chart polski, który dodatkowo ma silny charakter. Z całą pewnością więc nie jest to pies dla każdego.
Pochodzenie rasy
Znane nam dziś charty polskie to potomkowie psów, które towarzyszyły elitom jeszcze za czasów Galla Anonima. W swojej słynnej kronice opisywał on, ile kosztuje utrzymanie tych psów i do czego są wykorzystywane. A brały one udział w polowaniach i pomagały myśliwym tropić zarówno zające, jak i sarny. Już wtedy doceniono ogromną szybkość i sprawność tych psów.
W Polsce charty były dość liczne do wybuchu II wojny światowej. Potem jednak ówczesne władze dokładały wszelkich starań, by wyeliminować na dobre charty, ponieważ kojarzyły się ze znienawidzoną przez PRL szlachtą. Hodowcy jednak robili wszystko, by nie dopuścić do wyginięcia chartów. Związek Kynologiczny w Polsce oficjalnie zgłosił nawet do FCI, że charty polskie całkowicie wyginęły. Nie była to prawda, ale nie chciano, by władze dowiedziały się o istniejących jeszcze chartach. Skończyłoby się to zapewne uśpienie pozostałych chartów.
Do przetrwania chartów polskich cegiełkę dołożyli… kłusownicy. Rozmnażali oni nielegalnie charty, dzięki czemu wiele osobników przetrwało do momentu, kiedy władza odpuściła polowanie na charty. Rozpoczęto wtedy działania mające na celu odbudowanie rasy, co przyniosło efekt dopiero w 2001 roku. Wówczas – na wystawie w Paryżu – chart polski został oficjalnie uznany za odrębną rasę.
Przez długie lata charty służyły głównie jako psy myśliwskie i pomagały przy polowaniach. Od niedawna zaś coraz częściej są wybierane jako psy do towarzystwa. Ich natury jednak się nie oszuka – wciąż mają silny instynkt łowiecki i silny temperament.
Wygląd rasy
Chart polski to pies wysoki i postawny o mocno umięśnionej sylwetce. Charakterystyczna jest zwłaszcza szeroka i głęboka klatka piersiowa oraz wysoko podkasany brzuch. Głowa charta jest wąska, kufa długa i zwężająca się w kierunku nosa, a uszy są złamane. W momencie pobudzenia chart mocno unosi uszy do góry, a ich końce kieruje wyraźnie do przodu. Charty polskie mają również długie i smukłe łapy oraz szczuplutki ogon.
Dorosłe osobniki mierzą od 68 do 80 cm wzrostu w kłębie i ważą od 27 do 31 kg. Są więc bardzo wysokie, ale szczupłe. Przez to daleko im chociażby do bernardyna czy nowofundlanda o niedźwiedziej posturze.
Sierść i umaszczenie
Charty polskie mają twardy, prosty i krótki włos okrywowy oraz podszerstek. Najdłuższą sierść posiadają na bokach tułowia, mostku i łapach. Ich sierść przylega do ciała, podkreślając przy okazji umięśnioną sylwetkę. Bardzo długą i gęstą sierścią mogą pochwalić się za to charty afgańskie, ale jest to całkowicie inna rasa. Często jednak mylnie klasyfikowana jako jedna.
Umaszczenie chartów polskich jest bardzo zróżnicowane, ponieważ wzorzec rasy dopuszcza praktycznie wszystkie możliwe kolory. Mamy zatem charty jednolite, tricolor czy pręgowane.
Wysokie i bardzo smukłe – takie są charty.
Chart polski – charakter i usposobienie
Charty cechują się przede wszystkim bardzo silnym charakterem i dużą niezależnością. To psy pewne siebie, odważne i uparte, lubiące stawiać na swoim. Wyróżnia je jednocześnie wysoka inteligencja, ale nie idzie ona w parze z chęcią do nauki. Chart polski nie jest fanem szkolenia czy nauki sztuczek, szybko się nudzi i frustruje. Połączenie bystrości, upartości i niezależności charta to mieszanka wybuchowa, która sprawia, że chart polski jest psem trudnym do ułożenia i wspólnego życia.
Jeśli jednak człowiek zna specyfikę rasy i potrafi dobrze komunikować się z psem i spełniać jego potrzeby, może stworzyć z chartem bardzo silną relację. Wówczas chart jest bardzo oddany swojemu człowiekowi i chętnie za nim podąża. Charty są na ogół pozytywnie nastawione do ludzi, choć nie są wielkimi pieszczochami. Są jednak również psami terytorialnymi i niechętnie wpuszczają obcych na swój rewir. W obronie swojego opiekuna lub domu mogą użyć agresji.
Nie sposób nie wspomnieć o bardzo silnie rozwiniętym instynkcie łowieckim chartów. To psy, które są stworzone do wypatrywania zwierzyny i pogoni za nią. Nic dziwnego więc, że współcześnie chart pogoni wszystko, co się rusza. Nauka przywołania to element obowiązkowy dla każdego opiekuna charta, mimo to nie wolno puszczać tych psów luzem po lesie. Instynktu charta bowiem nie da się oszukać. Jednocześnie charty polskie potrzebują bardzo dużo ruchu. Długie spacery na lince po lesie, wspólne bieganie z opiekunem, agility czy nosework to dobre pomysły na zmęczenie charta. Warto pomyśleć też nad tropieniem, ale należy robić to pod okiem specjalisty, by dodatkowo nie pobudzić instynktu charta.
Czy chart jest agresywny?
Spore gabaryty charta oraz nieustępliwość w pogoni za zwierzyną sprawiły, że rasa ta przez wielu uznawana jest za agresywną. Do tego dochodzi jeszcze silne bronienie opiekuna i swojego terytorium, a także średnie kontakty chartów z kotami czy innymi psami. Dodatkowo chart jest bardzo niezależny, uparty i trudny w wychowaniu, przez co często opiekunowie nie radzą sobie z psem.
Niezrozumiany, niewłaściwie traktowany chart, który nie ma zapewnionej odpowiedniej dawki ruchu, może stać się sfrustrowany, a od tego tylko krok do zachowań agresywnych. Nie wynikają one jednak z tego, że sama rasa jest agresywna, tylko z tego, że psy są nierozumiane i trafiają w nieodpowiednie ręce. Prawdą jest jednak fakt, że chart polski może być niebezpieczny.
Czy na charta trzeba mieć pozwolenie?
Grozy chartom dodaje fakt, że na posiadanie charta lub psa w typie charta potrzebne jest pozwolenie. W Polsce należy się zgłosić po pozwolenie do stosownego Urzędu Miasta. Brak pozwolenia może skutkować odbiorem psa oraz karą dla właściciela (grzywną lub nawet więzieniem). Dlaczego chart wymaga pozwolenia? Ponieważ charty polskie mają tak silny instynkt łowiecki, że z dużą dozą prawdopodobieństwa pogonią za wszystkim, co ucieka. Z tego powodu stanowią ogromne zagrożenie dla zwierzyny leśnej. Były bowiem często używane przez kłusowników do polowań. Konieczność posiadania pozwolenia na charta wynika z ograniczeń prawa łowieckiego.
Chart polski to bardzo aktywny i temperamenty pies.
Dla kogo chart polski?
Ogromny instynkt łowiecki, duża niezależność, upór i pewność siebie charta sprawiają, że jest to rasa trudna i zdecydowanie nie dla każdego. Chart polski nie nadaje się dla osoby niedoświadczonej i tym bardziej takiej, która nigdy nie miała psa. Pies tej rasy potrzebuje bowiem opiekuna stanowczego, konsekwentnego, ale też cierpliwego i wyrozumiałego. Właściciel charta musi doskonale znać specyfikę rasy, wiedzieć, jakie są mocne i słabe strony rasy i stale pracować nad dobrą relacją z psem. Opiekun musi także dawać psu potrzebną mu swobodę i nie wymuszać siłą posłuszeństwa. Swoboda ta jednak nie może być nieograniczona – w wielu sytuacjach przy charcie należy zastosować zasadę ograniczonego zaufania.
Chart polski potrzebuje bardzo aktywnego opiekuna, dla którego problemem nie będą długie spacery po lesie czy wspólne bieganie. Same spacery to nie wszystko, chartowi należy zapewnić też możliwość zmęczenia psychicznego. Dobrym pomysłem na pracę mentalną, ale też wyciszającą, będzie nosework. Warto również podpytać behawiorysty, jak prawidłowo bawić się z chartem, by nie wzmacniać jego pobudzenia łowieckiego, ale jednocześnie pozwolić mu spełnić swoje potrzeby. Mądra zabawa szarpakiem czy zabawką ze sztucznego futra może zdziałać wiele dobrego.
Z całą pewnością zaś chart polski nie nadaje się do małego mieszkania i do osoby, która nie przepada za wysiłkiem fizycznym i często przebywa poza domem. Mimo że chart wykazuje obronę terytorialną, to nie najlepiej sprawdzi się jako stróż na dworze, ponieważ szybko się znudzi i zacznie szukać możliwości ucieczki. Poza tym chart nie powinien przebywać za często z dala od człowieka, by nie zdziczał i nie nabrał złych nawyków.
Czy chart nadaje się do dziecka?
Z racji swojego bardzo silnego i niezależnego charakteru oraz wrodzonej pogoni za wszystkim, co ucieka, chart nie nadaje się do domu z dzieckiem. Chart ceni sobie własną przestrzeń i nie będzie tolerował dziecka przekraczającego jego granice. Doprowadzony do ostateczności chart nie zawaha się użyć agresji. Jednocześnie raczkujące czy biegające po domu czy ogrodzie dziecko może aktywować łowiecki instynkt charta, co może skończyć się tragicznie. Oczywiście zrównoważony i dobrze wychowany chart polski może z powodzeniem dogadać się ze starszymi dziećmi, ale ich kontakty zawsze muszą odbywać się w towarzystwie osób dorosłych.
Charty to wspaniałe psy, ale zdecydowanie nie dla każdego.
Zdrowie i długość życia charta
Jak przystało na psy myśliwskie charty polskie cieszą się dobrym zdrowiem, a ich średnia długość życia wynosi 10-12 lat. Raczej nie są obciążone żadnymi chorobami genetycznymi, ale jak wszystkie duże i aktywne rasy z głęboką klatką piersiową narażone są na skręt żołądka. Chartom grozi też dysplazja stawów biodrowych i łokciowych, dlatego należy uważać z intensywnym wysiłkiem – zwłaszcza u młodych psów. Ich cały układ ruchu nie jest jeszcze w pełni rozwinięty i może dojść do poważnych urazów.
W przypadku chartów często diagnozuje się też choroby serca, jednak nie zawsze diagnoza jest prawidłowa. Problem wynika z tego, że serca wszystkich chartów są większe o około 10-15% niż u innych ras, tętno jest wolniejsze, a ciśnienie dużo wyższe. Cechy te kształtowały się w odpowiedzi na pracę, jaką kiedyś wykonywały charty. Warto więc o tym pamiętać, że nie zawsze odmienne parametry sercowe świadczą o chorobie układu sercowego. Należy jednak z całą pewnością regularnie wykonywać echo serca.
Chart polski szczeniak – cena i hodowla
Jeśli uznamy, że nadajemy się na opiekuna charta, koniecznie poszukajmy najlepszej hodowli tej rasy. Kupując szczeniaka z takiego miejsca mamy pewność, że rodzice malucha to zrównoważone emocjonalnie dorosłe osobniki, które nie przekazały w genach nadmiernej lękliwości czy agresywności. W hodowli obowiązkowe są także badania u weterynarza, zatem wiemy na wstępie, że nasz szczeniak nie ma dysplazji oraz żadnej wady wrodzonej. Jednocześnie odpowiedzialny hodowca dba o mądrą socjalizację szczeniąt już od pierwszych chwil ich życia, przez co maluchy są lepiej przystosowane do życia z człowiekiem i innymi zwierzętami.
Decydując się na charta polskiego pamiętajmy także, że potrzebne jest pozwolenie na posiadanie psa tej rasy.
Cena szczeniaka charta polskiego z hodowli waha się od 2000 do 4000 zł.